میزان معاشرت زن و مرد نامحرم در جامعۀ اسلامی
ارتباط و معاشرت بین زن و مرد نامحرم در جامعه همیشه یکی از معضلات بوده و برای همگان این پرسش مطرح می‌شود که دیدگاه کتاب و سنّت در این مسئله چیست؟
قرآن در بیانی زیبا، در عین احترام به استفاده زن از حق طبیعی خود در سخن گفتن و گفت و گو با دیگران، آنان را از «خضوع در قول» نهی کرده و فرموده است: «فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیَطْمَعَ الَّذِی فِی قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفا»۱ شوخی‌ها، مطایبات و طنزگویی‌ها بین زن و مرد نامحرم، یا از ابتدا به قصد لذت بردن است، یا در ادامه و نهایت به آن منجر می شود و علاوه بر اینکه سبب فروریختن دیوار شرم و حیا میان زن و مرد نامحرم می گردد، حریم عفت و پاک دامنی را متزلزل می کند، انسان را به پرتگاه گناه نزدیک می نماید و راه را برای فساد و فحشا هموار می کند.
علی علیه السلام با اینکه به زنان سلام می کرد، اما خوش نداشت به زنان جوان سلام کند و می فرمود: خوف دارم از اینکه صدای زن در نظرم خوش آید و آنچه از این بابت در قلب من وارد می شود (آثار سوء آن) بیش از پاداشی باشد که از سلام عایدم می شود۲.
با توجه به آیات و روایات می توان گفت؛ برای پیشگیری از وقوع در حرام، بهتر است مردان از مقدّمات آن و چیزهایی که زمینه آن را فراهم می سازد پرهیز کنند و این درسی است برای انسان ها که مواظب رفتار خود باشند.
فقیه عارف حضرت آیت الله سعادت پرور (قدس سره) در کتاب شریف جلوۀ نور در خصوص این موضوع می فرمایند:
… نکته ای که در کلمات حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) وجود دارد این است که آن حضرت در عبارتِ «أَدْنی ما تَکُونُ مِنْ رَبِّها أَنْ تَلزَم قَعْرَ بَیْتِها»۳، به غرض غایی خلقت که قرب به پروردگار است اشاره نموده و می فرماید: این امر فقط با حفظ عفّت که جز در موارد ضروری با ملازمت در خانه حاصل می شود، میسّر نخواهد بود.
روح آیات و روایات، بیانگر اصلی کلّی است که باید به عنوان مبنایی ترین اصل در معاشرت و روابط اجتماعی زن و مرد مورد توجّه قرار گیرد و آن، حفظ عفّت و حیای زن در همه شرایط و حالات است. بدیهی است حفظ این ارزش جز با حداقلّ معاشرت زن و مرد نامحرم، و نیز اهتمام به وظیفه اصلی که پروردگار بر عهده او نهاده، یعنی خانه داری و مسئولیّت خطیر تربیت فرزند و پرورش نسل های آینده جوامع بشری میسّر نیست.
البتّه انجام این مهمّ هیچ منافاتی با رشد علمی و معنوی و فعالیتهای اجتماعی زن ندارد، بلکه مؤیّد آن نیز هست؛ چرا که تجربه نشان داده اختلاط بدون حدّ و مرز زن و مرد، به بهانه رشد اجتماعی، علمی [و معنوی]، عوارض نامطلوبی دارد که مانع شکوفایی استعدادهای بانوان است. اگر بنا باشد به بهانه کسب علم و تخصّص و …، فضائل انسانی و عفّت زن که ارزش اصلی اوست قربانی شود، جهل بهتر از این علم است.
اگر زمانی امر مهمّ و لازمی برای اسلام پیش بیاید که نیاز به دخالت زنان باشد، باید با حفظ تمام موازین و دستورات و حدود شرعی و با صلاح دید ولیّ فقیه وقت، وظیفه خود را با کمال احتیاط (نه زیاده و نه کم) انجام دهند، چنانکه این امر را در جریان خطبه خواندن و محاجّه این بزرگواران، و یا در جریان مداوای مجروحین جنگی توسّط زنان در بعضی از جنگها مشاهده می کنیم.
آری، چنانچه به این پیشگیری های کتاب و سنّت گوش فرا داده می شد، دنیای اسلام امروز این گونه گرفتار هرزگی‌ها و بی عفّتی ها و ازهم پاشیده شدن خانواده ها نمی شد. این سخن که ما باید خود را با اجتماع امروز و لو خلاف کتاب و سنت باشد تطبیق دهیم، سخنی بیهوده، و خلاف نظر اسلام و قرآن شریف و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت است.۴
با در نظر گرفتن مطالب فوق می توان نتیجه گرفت: برای مردان و زنان، شایسته است اولاً، در موارد غیر ضروری، با نامحرم ارتباط کلامی کمتری داشته باشند تا قلب آنان از وسوسه های شیطانی محفوظ بماند. ثانیا، در مواردی که سخن گفتن به هر دلیل برای زن یا مرد ضرورت دارد و مجاز به ارتباط گفتاری با نامحرم است، به طور متعارف سخن بگویند و از ادای کلمات، به طرزی که مخاطب را نسبت به مسائل جنسی به طمع بیندازد پرهیز کنند. ثالثا، از پرگویی و پرداختن به سخنان طنز و شوخی، که ضرورتی ندارد، پرهیز شود.
———
پی نوشت ها:
۱. (احزاب: ۳۲)؛ به گونه‌ای هوس‌انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند، و به شیوه‌ای پسندیده سخن بگویید.
۲ . کافی ، ج ۵، ص ۵۳۵.؛ عن أبی عبداللّه علیه‌السلام قال: کان رسول‌اللّه صلی‌الله‌علیه‌وآله یسلّم علی النساء و یرددن علیه و کان أمیرالمؤمنین علیه‌السلام یسلّم علی النساء و کان یکره أن یسلّم علی الشابه منهن و یقول: أتخوف أن یعجبنی صوتها فیدخل علی أکثر مما طلبت من الاجر.
۳ . بحار الانوار، ج ۴۳، ص ۹۱، روایت ۶۱. [زن] زمانی به پروردگارش نزدیکتر است که در قعر خانه اش قرار گیرد.
۴ . کتاب جلوه نور (پرتوی از فضائل فاطمه زهرا سلام الله علیها) تالیف حضرت آیه الله سعادت پرور ره فصل ۲۳ ص ۱۷۷ چاپ انتشارات آفتاب فطرت
—— محمد حسین انصاری ——
https://eitaa.com/Nedaysaadat