مراقبه و شکارهای معنوی

آدم بیدار کشیک نفس مى کشد.
و پاسبان حرم دل است.
و مراقبت تام دارد.
و نقاد دقیق کارهاى خود است.
این چنین کس واردات و صادراتش را مى‌پاید.
چانه‌اش را عقل مى گرداند.
کسب و کارش را مواظب است.
که حرام خوار بد گوهر مى شود.
و هرزه خوار هرزه گو مى گردد.
انسان بیدار آنچه را که مى خواند و مى شنود و مى گوید متوجه است و مصاحبتهایش را حتى نیاتش را مى پاید و بدانها مراقبت و توجه دارد که:

ان السمع والبصر والفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤلا
. . وان تبدوا مافى انفسکم أو تخفوه یحاسبکم به الله . . .

خیالات و مقالات هرزه ذهن را کج و معوج مى‌کنند.
فکر را از استقامت باز مى‌دارند.
اقوال پلید و نیات خلاف واقع افکار را آشفته مى‌کنند.

یکى از رساله‌هاى شیخ رئیس ابوعلى سینا رساله عهد او است. در آن رساله با خدایش پیمان بسته است که مقالات و رمانها و افسانه‌هاى هرزه نخواند. که رمان مسموم و آلوده رهزن درست‌اندیشى انسان مى‌گردد حتى در خوابهاى انسان اثر مى‌گذارد که انسان خوابهاى آشفته مى‌بیند.

وقتى در محضر مبارک استاد، جناب علامه طباطبائى رضوان‌الله تعالى‌ علیه بودم سخنانى از حالات شبش به میان آورد و فرمود:

هر وقت در روز مراقبت من قوى‌تر است مشاهداتى که در شب دارم زلال‌تر و صافى‌تر و روشن‌تر است. کسانى که در سیر و سلوک عرفان عملى قدم نهاده‌اند شکارهایى دارند و به خصوص در توجهات شبانه مشاهداتى دارند.

مجموعه مقالات
علامه حسن‌زاده آملی