کتاب ساحل بقاء / شرح حدیث عنوان بصری / نکاتی درباره اثر وِرد محض
بسم الله الرحمن الرحیم
البته باید به این نکته توجه داشته باشیم که اولاً اشتغال به ورد محض گرچه خلاف ادب عبودی است و باطن و حقیقت آن غفلت است و به آن حقیقتاً ذکر گفته نمی‌شود اما بی‌فایده هم نیست و آن این‌که در هنگام اشتغال به ورد محض انسان از آفت سرگرم شدن به سخنان پوچ و لغو و لهو و حرام جدا می‌شود.
و این چیز کمین و این چیز کمی نیست ؛
اما اکتفا نمودن به آن و محروم شدن از ورد همراه با توجه باطنی و آثار غیر قابل توصیف آن خسران مبین و زیان آشکار می باشد.
ثانیاً نوعاً این‌گونه است که اگر کسی به اورادی مشغول می‌گردد مثلاً صد مرتبه یا الله می‌گوید این‌طور نیست که همه‌اش از سر غفلت باشد اگر یک یا الله گفتن او در بین این صد مرتبه باتوجه باشد غنیمت است و آثار ذکر حقیقی را دارد.
ثالثاً یاد کردن و ذکر زبانی بدون هیچ مرتبه‌ای از توجه و یاد قلبی میسور نمی‌باشد چون بنده ای که می‌خواهد ذکری را برزبان خود جاری کند باید در آغاز ذکر زبانی‌اش توجهی هرچند اندک و مبهم و ضعیف به خداوند و تکلیف و ثواب و عقاب و داشته باشد تا انگیزه‌ای شود برای انجام آن رفتار واجب یا مستحب .
لذا سالک باید مراقب باشد تا به دام وسوسه‌های شیاطین جنی و انسی نیفتد که چنین القا می‌کنند چون هم اورادت همراه با توجه و یاد باطنی و قلبی نمی‌باشد پس هیچ فایده‌ای ندارد و آن‌ها را ترک کن. تو به چنین وسوسه کنندگانی بگو من خودم می‌دانم که هدف از ورد آنست که باطن و سِرم با یار بود نه در کوچه و بازار اما زبانی که به ذکر نام یار مشغول باشد برتر است از آن زبانی که به بیهوده گویی و یا سکوت محض بدون توجه باطنی اشتغال پیدا کرده باشد.
مبادا به بهانه این‌که توجه به حضرت حق جلّ جلاله در ذکر لفظی ضعیف و بی‌رمق است آن را رها کنید مبادا تحت تاثیرحرف‌های روشن‌فکر مآبانه که بویی از معارف الهی در آن‌ها مشاهده نمی‌شود قرار گیری و به بهانه این‌که تلاوت قرآن بی‌توجه فایده‌ای ندارد خود را از برکات تلاوت محروم نمایی.
معنای این القائات آنست که چون نمی‌توانی نماز با توجه و حضور قلب داشته باشید پس نماز خواندن و نماز نخواندن یکسان است.
همین که بنده برای اظهار بندگی و اطاعت پروردگارش به نماز مشغول می شود خود همین توجه ولو در طول نمازش حضور قلبی نداشته باشد روح را صفا می‌بخشد و همین که با احترام کتاب الهی را می گشاید و توجه می‌کند که این کلام خداست اگرچه در طول قرائتش بی‌توجه باشد ثمرات و برکات زیادی بر آن بار می شود .
منبع: کتاب ساحل بقاء ، صفحه ۱۳۷ و ۱۳۸ .
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ وعَجِّلْ فَرَجَهُمْ